زوج درمانی رفتارگرا
در زوج درمانی رفتارگرا، ابتدا باید مشخص کنیم که چه چیزی باید تغییر کند. این درمان برای کسانی که ادعا دارند، قربانی هستند و یا همدلی کمی دارند، مناسب نیست.
در این شیوه ی درمانی، درمانگر طرح های آزمایشی برای تغییرهای کوچکی در رفتار ارائه میدهد. این تغییرات باید قابل شمارش و اندازه گیری باشد. از زوجین پرسیده می شود که چه چیزی را دوست دارند که در زندگی آنها تغییر کند، مشخص کردن این موضوع مهم است.
روزانه حدود 250 فرصت برای ارتباط زوجین وجود دارد. درمانگر از این فرصت ها برای بهبود ارتباط زوجین باید استفاده کند. مثلاً زوجی میگوید: “دوست ندارم شریک زندگیم انتقادگر باشد. و اگر از من اننتقاد نکند احساس رضایت از زندگی میکنم.” در این مورد چیزی که شخص را ناراحت میکند، انتقاد است و چیزی که میخواهد تغییر کند انتقاد کردن شریک است.
طرح را اینگونه برنامه ریزی می شود: نباید بر نکته ی منفی متمرکز شویم. بلکه باید نکات مثبتی را در کنار نکات منفی برنامه ریزی کنیم. برای مثال در موردی که در بالا ذکر شد، درمانگر نمیتواند به فرد بگوید دیگر انتقاد نکن. بلکه باید بگوید: “لطفاً از این به بعد از همسر خود روزی 15 بار تعریف کن.” در ضمن از طرف مقابل خواسته می شود که خط پایه برای رفتار همسر خود انتخاب کند، یعنی مقدار رخ دادن نکته ی منفی چه تعداد است. مثلاً روزی 25 بار انتقاد میکند. حال به همسر گفته شده است که روزی 15 بار از همسر تعریف کند. همین که به تدریج تعریفات به روزی 15 بار میرسد، درکنارش به تدریج میزان انتقاد کاهش پیدا میکند. یعنی هم چیزی که از آن شاکی هستند و هم تغییر مثبت باید قابل اندازه گیری و میزان باشند.
وانمود کردن در زوج درمانی رفتارگرا
توصیه می شود که آن چیزی که میخواهیم به آن تبدیل شویم و برای ما خوشحال کننده است، وانمود کنیم که به آن تبدیل شده ایم. مثلاً اگر برای من مهم است که طرف مقابل به من اهمیت دهد، من هم باید وانمود کنم که به او اهمیت می دهم.
رفتار درمانی بر اساس تعامل، شناخت، احساس و رفتار صورت میگیرد. در شناخت باید انتظارات طرف مقابل را فهمید. اینکه چه احساسی نسبت به آن دارید. و اینکه چه رفتاری باعث احساس بهتر در شما میشود.
روان درمانگر رفتارگراف در آشنایی با زوجین باید طی 5 دقیقه پیشینه ی تعاملی زوجی آنها را بررسی کند. مثل: چطور آشنا شدید؟ چگونه این آشنایی به ازدواج منجر شد؟ و …
همچنین زوج ها قبل از حضور پیش درمانگر، بهتر است فرم هایی که حاوی مشکلات و ناراحتی آنها است، پر کنند. که مطالعه ی این فرم ها قبل از جلسه ی درمان، این امکان را به درمانگر می دهد که در در ذهن خود برنامه ریزی کند که فرآیند درمان را باید به کدام سمت پیش ببرد.
گفت گو بین زوجین
در رفتار درمانی زوجین، درمانگر باید پایان جلسه را به سمت گفت و گوی خوشایند بین زوجین، هدایت کند. مثل: ” دوست دارم حال تو بهتر شود، دوست دارم در کنار تو زندگی کنم، ما هر دو میتوانیم باهم رفتار بهتری دداشته باشیم.” و…
در واقع درمانگر به گونه ای پیش میرود که زوجین به تعهدات ازدواجی خود اعتراف کنند. یک تکنیک این است که زوج ها را به روزهای اول زندگی یا به قول ایرانی ها اوایل نامزدی و دوران عاشقانه برمیگردانند. و گفته می شود شبیه آن روزها باهم رفتار کنند. حتی وانمود کنند یا تظاهر کنند. مکرر پرسیده می شود اوضاع چگونه باشد برای تو خوش آیند است؟ و بعد گفته شود چه تغییراتی باید ایجاد شود تا شرایط را به سمت مطلوب ببرد.
در رفتار درمانی گفته می شود تهاجمی رفتار شود یعنی گفته نشود حالا 15 بار تعریف کردن سخت است. فعلاً از دعوا کردن کوتاه بیایید و به هم ناسزا نگویید بعد تعریف کنیم. حالا از یکی دوبار تعرف شروع کنید تا به 15 بار برسد. خیر! به هر شکلی شده باید رفتار مثبت انجام شود.مثلاً 15 بار تعریف، لبخند زدن، یا بازی کردن، حتی به اجبار.
زوجین به سمت مشورت دو جانبه برای پیدا کردن راه حل برد-برد، هدایت می شوند.
در این درمان از استعاره و داستان زیاد استفاده باید کرد. گاهی نیز درمانگر باید از زندگی خود افشاگری هایی کند. همچنین مثال هایی از زندگی خود میتواند بزند
تأکید بر نقاط قوت در زوج درمانی رفتارگرا
در این درمان تأکید به نقاط ضعف نبوده بلکه تأکید بر نقاط قوت است. درمانگر نمیتواند در این درمان نقاط ضعف را ریشه یابی کند و برای آن درمان تعیین کند. بلکه نقاط قوت باید شناسایی شود و تعداد آن افزاش پیدا کند و رفتار تقویت شود.
شیوه ی پولیانا که در رفتار درمانی بسیار مورد بحث است در واقع همان تمرکز بر نقاط قوت و اهمیت ندادن به نقاط منفی است.
درمانگر در ابتدا، الگویی از یک زندگی زناشویی سالم، ارائه می دهد و بعد دستورالعمل رفتارها را می دهد. تمرین برای آن می دهد، تا رفتار به شکل مهارت در بیاید. در جلسه ی اول بدین شکل درمانگر آموزش و الگو میدهد. اما در جلسات سوم و چهارم، درمانگر از شکل آموزش دهی خارج می شود و به شکل مربی، که در کنار مراجع است نه بالاتر از او، در می آید.
درمانگر در ابتدا باید بینشی را در زوج ایجاد کند که این رفتار مخرب، این نتایج را نیز به همراه دارد. و این رفتار مثبت، این نتایج را همراه دارد. درمانگر باید زوج ها را به داشتن و برقراری ارتباط با هم تشویق کند. زیرا در حال حاضر، مشکل عمده این است که، زوجین نمی توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به عنوان مثال: “مرد دیر به خانه می آید تا با زن صحبت نکند. و همچنین زن نیز وقتی مرد به خانه می آید، برای اینکه با او صحبت نکند، به آشپزخانه می رود. چون احساس می کند که پایان ارتباط آنها به دعوا و مشاجره ختم خواهد شد. و دعوای مداوم آنها را فرسوده کرده است.”
در این ارتباط چیزی که خواسته ی قلبی آنها است به زبان آورده شود و شخص مقابل بتواند پیام داخل ارتباط را درک کند و راه حلی مشورتی برای مشکلات پیدا کنند.
استفاده از زبان خود در زوج درمانی رفتارگرا
در رفتار درمانی، درمانگر باید از زبان خود فرد استفاده کند و از کلمات او استفاده کند. هر مشکل رفتاری که زوج یا فرد دارد، در واقع در زمان خود راه حلی برای مشکل دیگری بوده است که الان باید راه حل بهتری را پیدا کرد.
مثلاً همسر اعتیاد به کار دارد، در زمان خاص این اعتیاد به کار را حلی برای استقلال مالی بوده و مفید واقع شده است. ولی اکنون برای زندگی زناشویی مشکل زا است. که در اینجا، زوجین باید برای حل این مشکل با مشورت یکدیگر، راه حل جدیدی پیدا کنند.
غالباً جلسه دوم درمان، اینگونه شروع می شود: “این هفته کجا بودید؟ دوست داشتید چه چیزی متفاوت باشد؟ راه حل ها را اجرا کردید؟” به یاد داشته باشید که راه حل ها باید مشوق باشند که خود راه حل انرژی را وارد زندگی کند.
نکته ی مهم دیگر این است که در ابتدا باید سیستمی که این زوج در آن زندگی می کند شناخته شود و وارد آن شود. مزایای آن سیستم را نیز بشناسد و برای زوجین مشخص کند که از این مزایا استفاده کنند.
در رفتار درمانی با پدیده ی افزونگی مواجه هستیم. یعنی اطلاعات زیاد و فشار بسیار بر مراجع، سبب سردرگمی مراجع شده و نمیداند چه باید بکند. در این درمان باید تکنیک ارائه شود. این کار به این تعداد انجام بده، آن کار را به این میزان انجام بده و …
در نهایت باید دانست که نباید به دنبال تغییرات خیلی بزرگ بود. بلکه با تغییرات کوچک شروع باید کرد.
رفتن به تماس با ما – محصولات
