مکانیسم دفاعی چیست؟

زمانی که قوانین اجتماعی و اخلاقی و بسیاری از عوامل درونی و بیرونی برای تحقق خواسته‌هایمان مانع ایجاد می‌کنند. یک منازعه درونی میان آنچه می‌خواهیم و آنچه باید انجام شود، رخ می دهد. احساس گناه از یک طرف و ناکام ماندن برخی خواسته‌ها از سوی دیگر باعث عدم توازن در زندگی می‌شود. ذهن برای گریز از تعارضات و رسیدن به یک آرامش نسبی متوسل به مقاومت‌ها یا راهبردهایی می‌شود که زیگموند فروید برای این فرایند ناهوشیار که در آن فرد واقعیت را تحریف میکند. تا از او در برابر اضطراب محافظت کند ، اصطلاح مکانیسم دفاعی را به کار میبرد. این مکانیسمها، تغییری در وضع عینی ایجاد نمیکنند. بلکه فقط شیوه ادراک یا اندیشه آدمی را درباره موضوع تغییر میدهد.

سلامت روانی افراد با چگونگی به کارگیری این مکانیسمها توسط آن‌ها ارتباط مستقیم دارد. افرادی که در مواجهه با شرایط استرس‌زا از این ساز و کارها بهره می‌گیرند، می‌توانند با تنش‌ها مبارزه کنند و پاسخ‌های سازگارانه‌تری به محیط خود بدهند. در مقابل با استفاده‌ی نادرست از این مکانیسم‌ها فرد میتواند دچار آسیب‌های روانی شود.

انواع مکانیسم دفاعی:

هر فرد در زندگی خود ازکودکی تا بزرگسالی از دفاع های متفاوتی در شرایط مختلف استفاده میکند. اما اینکه افراد به چرا از آنها استفاده میکنند، به عوامل مختلفی از جمله ارتباط اولیه با والد، سبک فرزندپروری والدین، تاثیر محیط و دیگر موارد، بستگی دارد. میتوان مکانیسم های دفاعی را در یک پیوستار در چهار گروه قرار داد.

1- آسيب زا:

توانايي كنارآمدن با خطرات و تهدید های واقعي را از شخص خلع كرده و درك حقیقت را ناممكن ميسازند. شخص در اين حالت حقیقت و واقعیت را بازآفريني و بازآرايي ميكند. استفاده از اين دفاع ها جنون آميز دیوانه وار و نابخردانه است. دفاع هایی مانند: انكار، تحريف، فرافكني هذياني.

2- بلوغ نيافته و ناپخته:

در بچه ها و بزرگسالان كاربرد دارد. اما از آن جايي كه استفاده از آنها باعث رفتارهاي ناپسند و نامقبول اجتماعي ميگردند، بالغان استفاده از آنها را كنار مي نهند. اين دفاعیات بالغان و بزرگسالان را در كنار آمدن بهينه با حقیقت ناتوان ميسازند. اشخاصي كه به اين دفاعیات متوسل ميشوند به طور معمول نابالغ و غيرقابل دسترس مي نمايند. استفاده پیوسته از آنها مسائل جدي را در كنار آمدن با واقعيت پديد مي آورد. دفاع هایی مثل: خيالپردازي، فرافكني، خود بيمار انگاري، رفتار منفعل-پرخاشگر و برون ريزي.

3- روان رنجور:

در تمام اشخاص شايع است. اين دفاعیات در زمان کوتاه مفيد و موثر بوده اما در درازمدت باعث مسائلی در رابطه ها، شغل و كاميابي از زندگي ميگردند. دفاع هایی مثل: توجيه عقلي، واپس زني، واكنش وارونه، جابجايي و گسستگي.

4- مکانیزم دفاعی پخته یا بلوغ يافته:

اين دفاعیات قابل قبول بوده و از بالغان سالم سر ميزند. اين دفاعیات در سلامت روان اشخاص نقش مثبت و تعیین کننده اي دارند. دفاع هایی مثل: والايش، نوع دوستي، پيش بيني وشوخ طبعي .

پرسشنامه سبک های دفاعی:

این پرسشنامه در سال 1993 توسط آندرز و همکارانش  برای سنجش میزان استفاده  از مکانیسم های دفاعی مختلف ساخته شد. این پرسشنامه دارای 40 سوال است که جواب هر سوال به صورت درجه ای از 1 تا 9 می باشد.

این پرسشنامه به بررسی 20 مکانیسم دفاعی در سه مولفه رشد یافته، رشد نایافته و روان آزرده وار می پردازد.

دفاع هایی که در این پرسشنامه بررسی میشوند به قرار زیر هستند:

• رشد نایافته:

دلیل تراشی
فرافکنی
انکار
همه کار توانی
نا ارزنده سازی
گذار به عمل
بدنی سازی
خیال پردازی اوتیستیک
لایه سازی
پرخاشگری منفعلانه
جا به جایی
مجزا سازی

• رشد یافته:

فرو نشانی
والایش
شوخ طیعی
پیشاپیش نگری

• روان آزرده:

دیگر دوستی کاذب
تشکل واکنشی
عقلانی سازی
ابطال

این پرسشنامه به درمانگر کمک میکند تا دفاع های ناسازگار فرد را شناسایی کند و در فرد را در جهت سازگار کردن این دفاع ها راهنمایی کند.

رفتن به تماس با ما _ محصولات