رفتار چیست؟
رفتار یا عمل (actions)، رفتار هایی هستند كه می توانند تحت كنترل ما باشند. رفتار واکنشی است که در برابر یک عمل یا کنش بیرونی از موجود زنده سر می‌زند. این عمل در انسان پیچیده‌تر از سایر موجودات است. به دلیل فرایندهای ذهنی گسترده و در هم فرورفته انسان که روی هم رفته موضوع دانش روانشناسی را تشکیل می‌دهد. انسان می‌تواند بدون به کار بردن هیچ کلامی و صرفاً با زبان بدن مفهومی را منتقل کند و این مسئله از فرایندهای طی شده در ذهن او نشات میگیرد.
رابطه ی رفتار و عمل با عکس العمل چیست؟
طبق قانون سوم نيوتن براي هر عملي, عكسالعملي است مساوي و در خلاف جهت آن. اين نيروها دو ويژگي مهم دارند: 1) از لحاظ اندازه كاملاً مساويند. 2) آنها در امتداد يك راستا ولي در جهت مخالف هم قرار دارند.
به زبان ساده هر عمل یا رفتاری در محیط پیرامون، برانگیزاننده ی واکنشی در فرد می شود. حال با توجه به توانایی کنترل شخص بر رفتار، این واکنش می تواند نمود بیرونی بیابد و یا نیابد.
مثلث عمل کدام است؟
ما در برخورد با اعمال دیگران می توانیم بر حسب 2 مثلث رفتار کنیم.
یکی مثلث اسارت رفتار که دارای سه ضلع:
1- عمل و عکس العمل: این افراد منتظر میمانند تا ببینند دیگران چه عملی انجام میدهند. تا مطابق با عمل آنها عکس العمل انجام دهند. به طور مثال فردی که میگوید من با هرکس مانند خودش رفتار میکنم. عمل این افراد برای خودشان نیست و اسیر رفتار دیگران هستند.
2- واکنش به احساس تلخ: پدرم مرا تأیید نمیکند و من احساس تنهایبی و رها شدگی دارم و میترسم. پس در تمام زندگی رفتارهایی انجام میدهم برای برخورداری از تأیید دیگران .
3- افکار ناخوشایند: برای مثال فردی که فکر میکند محیط بیرون خطرناک است. بنابراین روابط اجتماعی را محدود میکند. و دچار احساس ناخوشنودی میشود. و یا فرد میخواهد از فکر تلخ دوری کند و با هرفعالیت در دسترس خود را مشغول میکند. این اعمال هم باعث خشنودی نمیشود. زیرا هیچ کدام از اینها، برای خود فرد نیست.
و مثلث آزادی رفتار که دارای ضلع های:
1- عمل براساس ارزش ها: ارزش ها همان چیزهایی هستند که اگر زندگی در مسیر آن قرار بگیرد. فرد احساس رضایت خاطر دارد. ارزش ها حوزه های مختلفی دارد.
2- عمل بر اساس پاسخ مسئولانه: پاسخی که منافع و رضایت فرد را در بر دارد که با جواب دادن فوری به دست نمی آید. این پاسخ باید لزوماً با تأخیر باشد.
3- عمل بر اساس خرد و عمل پیش بینی شده: من میتوانم برای عمل کردن تصمیم بگیرم که چگونه عمل کنم و برای این عمل کردن با خردمندی و با تکیه بر اصول ارزشی همواره شیوه ی رفتار خود را انتخاب میکنم.
گفته شد اسارت در این مثلث، خشنودی و آزادی عمل را از فرد میگیرد. پس هرکس باید در حوزه های مختلف ارزش های خود را بشناسد. و بر اساس ارزشها اعمال خود را پایه ریزی کند. زیرا در صورت اسیر بودن و رفتار آزادنه نداشتن، فرد حتی با وجود موفقیت، احساس خوشبختی نمیکند.
